Met een indrukwekkende 4.000 hectare aan groene ruimte wordt Brussel regelmatig genoemd en geroemd als een van de groenste steden van Europa. Dat is niet alleen te danken aan de veelheid aan parken of het Zoniënwoud, maar ook aan de talrijke bomen, struiken en planten langs straten en op pleinen. Vandaag staan langs de verschillende gewestwegen meer dan 37.000 bomen en verschillende duizenden langs de autosnelwegen, goed voor een kruinoppervlakte van 150 ha. De groene ruimte is echter niet gelijk verdeeld over het gewest en dat willen Brussel Mobiliteit, Brussel Leefmilieu en de Haven van Brussel verhelpen.
In het Brussels Gewest kent de Kanaalzone het grootste hitte-eilandeffect en de grootste verharde oppervlakte. Hierdoor lopen de bewoners er meer gezondheidsrisico’s dan in de groenere, koelere randgemeenten. Om ecosysteemfuncties in deze corridor te herstellen en de stad verkoeling te schenken, kiest het Brussels gewest voor een grootschalige beplantingsstrategie in de buurten rond het kanaal.
Meer dan 14.000 bomen en struiken voor de Kanaalzone
Brussel Mobiliteit, Leefmilieu Brussel en de Haven van Brussel slaan de handen in elkaar om de Kanaalzone maximaal te ontharden en te beplanten. Van noord naar zuid worden in totaal meer dan 14.000 bomen en struiken geplant en gepland om verkoeling te brengen, goed voor bijna 30.000 m² ontharde oppervlakte extra en 100.000 m³ geïntegreerd regenwaterbeheer.
Bomen spelen een cruciale rol in de stad: ze zuiveren de lucht, produceren zuurstof, nemen CO2 op en in de zomer zorgt één enkele boom voor evenveel verkoeling als 5 airco’s.
Omdat elke vierkante meter telt worden ook deze winter 2023-2024 tal van kleinere projecten gerealiseerd, meer bepaald in de minst groene wijken, en dit in afwachting van enkele grotere projecten die op middellange termijn gepland zijn.
- Vilvoordselaan: de bestaande middenberm wordt een belangrijke schakel in het ecologisch netwerk door de aanplanting van 5.000 nieuwe bomen en struiken, goed voor 25.000 m² ecologisch beheer.
- Negende Linielaan: 801 m² ontharding met nieuwe aanplantingen, er komen ook zitbanken voor voorbijgangers.
- Plaatselijke verbeteringen met het vegroten en beplanten van boomspiegels in de centrale kanaalzone zoals rond de Loredana Marchi-brug, aan het MIMA, aan de Godshuizenbrug en de Nijverheidskaai, ter hoogte van de Bouwerstraat en de Erasmushogeschool.
- Ook aan de Ninoofsepoort werden extra m² gevonden voor ontharding en aanplanting: goed voor 15 nieuwe bomen en struiken, 1.359 m² ontharding en 1.137 m³ regenwaterbuffering.
Door een verbonden groen netwerk te vormen, zullen deze aanplantingen de biodiversiteit ten goede komen. Deze wordt verder bevorderd door gazons en bermen niet overmatig te maaien en door bloemenweiden aan te leggen.
Als antwoord op de klimaatverandering diversifieert Brussel Mobiliteit ook de groenvoorzieningen en daarbij wordt gezocht naar soorten die bestand zijn tegen droogte en hoge temperaturen.
De oeverzwaluw, terug van weggeweest
Veel groene ruimten langs het kanaal zijn eigendom van de Haven van Brussel. Zij worden ecologisch en gedifferentieerd beheerd, onder meer door geen pesticiden te gebruiken, laattijdig te maaien en minimaal gebruik te maken van branders. Daarbij wordt rekening gehouden met de behoeften van de verschillende planten- en diersoorten die in het beheersplan opgenomen zijn. De 482 bomen langs de kanaaloevers werden onderzocht om hun gezondheid te controleren. Het beheersplan voorziet dat voor elke boom die geveld wordt, een nieuwe boom geplant wordt.
Omdat het kanaal een kunstmatige omgeving is met weinig toevluchtsoorden voor de vissen, werden begroeide vlotten aangelegd. Boven water zijn ze beplant wat interessant is voor insecten, daaronder bevinden zich Biohut®-onderwaterkooien die een waardevolle schuilplaats vormen en de overlevingskansen van jonge vissen verhogen. De drijvende vlotten dragen bij tot de biodiversiteit van het kanaal door een nieuwe habitat te creëren voor vissen, amfibieën, vogels, insecten en planten.
In 2024 voorziet de Haven van Brussel nog 200 m² extra begroeide vlotten. Daarnaast heeft de Haven van Brussel op de kanaaloevers nestkastjes geplaatst om de oeverzwaluwen te lokken. Die verdwenen een veertigtal jaar geleden uit Brussel. In 2021 keerden de eerste zwaluwen terug en in juni van dit jaar werden al 35 broedparen geteld.
Leefmilieu Brussel zorgt voor nieuwe parken en groene ruimten
Een sterke en bloeiende natuur beschermt ons en garandeert een goede levenskwaliteit, wat bijdraagt tot onze gezondheid. Ruimte voor natuur, frisheid en ontspanning naar dichtbevolkte, centrale buurten zoals die langs het kanaal brengen, is daarom een van de prioriteiten van de Brusselse regering. Na het park L28, aan de Ninoofsepoort, ging dankzij de nauwe samenwerking tussen Leefmilieu Brussel, Beliris en de Haven van Brussel deze zomer het eerste deel van het park aan de Materialenkaai open.
Dit park van 2,8 hectare – het equivalent van 3 voetbalvelden – zal zich uitstrekken van Sainctelette tot aan het Redersplein en 10.000 m² beton ontharden en beplanten.
Iets verderop zal het Maximiliaanpark gerenoveerd worden, via een prachtig project dat ook een deel van de Zenne zal blootleggen. Deze samenwerking tussen de Stad Brussel, Brussel Mobiliteit en Leefmilieu Brussel in het kader van het stadsvernieuwingscontract Citroën-Vergote is gepland voor 2025.
Na de ontwikkeling van het Zennepark in Schaarbeek werkt Leefmilieu Brussel nu aan het Kleine Zennepark. Doel is om van dit lineaire park in de dichtbevolkte zone tussen de slachthuizen van Anderlecht en de Ninoofsepoort een eiland van frisheid te maken.
De inzet is hoog. Tijdens hittegolven kan het temperatuurverschil oplopen tot 8°C tussen de dichtst bebouwde gebieden en de groenere, minder dichtbebouwde delen van de stad. Dit heeft een negatief effect op het welzijn en de gezondheid van de bewoners in de betrokken gebieden.
Meer info: Kaart van de projecten in de Kanaalzone.pdf(PDF) (32.11 MB)
