De vakbekwaamheid is een verplichte aanvulling op het rijbewijs voor alle professionele bestuurders met een rijbewijs van de categoriegroepen C en D. De houder moet voor de verlenging ervan om de 5 jaar een nascholing volgen. Het bewijs van vakbekwaamheid wordt op het rijbewijs aangeduid met de code 95 bij de betrokken categorieën (C, CE, D, DE)
Wie heeft de code 95 nodig?
De vakbekwaamheid is verplicht voor alle professionele bestuurders met een rijbewijs van de categoriegroepen C en/of D.
Er zijn echter vrijstellingen van de vereiste vakbekwaamheid, zoals beschreven in artikel 4, §1, van het koninklijk besluit van 4 mei 2007. Deze gelden voor bestuurders van:
- voertuigen met een toegelaten maximumsnelheid van ten hoogste 45 km/u
- van voertuigen in gebruik bij of onder controle van de strijdkrachten. Daaronder worden ook begrepen de bestuurders van de voertuigen van de NAVO
- voertuigen in gebruik bij of onder controle van de burgerbescherming
- voertuigen in gebruik bij of onder controle van de brandweer. Daaronder worden ppl begrepen: de luchthavenbrandweer
- voertuigen in gebruik bij of onder controle van diensten verantwoordelijk voor de handhaving van de openbare orde. Daaronder worden ook begrepen: de bestuurders van geldtransporten en de bestuurders van een door de politie begeleid voertuig voor gevangenenvervoer, dat vanop afstand door de politie gevolgd wordt of nog waarbij de politie op de hoogte is van het vervoer
- voertuigen die op de weg worden getest in verband met technische verbeteringen, reparatie, onderhoud. Daaronder worden ook begrepen: automonteurs, onder meer wanneer zij naar de technische keuring rijden
- nieuwe of omgebouwde voertuigen die nog niet in het verkeer zijn gebracht. Daaronder worden ook begrepen: bestuurders van testvoertuigen of voertuigen die worden geleverd, die rondrijden met een handelaarsplaat
- voertuigen die worden gebruikt bij noodtoestanden: het gaat hier niet om bestuurders van een depannagevoertuig die een beschadigd voertuig na een ongeval gaan ophalen en het naar een garage voeren, maar zelf niet de herstelling ervan uitvoeren (voor dit geval, zie hieronder)
- voertuigen die worden ingezet voor reddingsoperaties
- voertuigen die worden gebruikt voor niet-commercieel goederen- en personenvervoer voor privédoeleinden.
- Deze categorie omvat ook:
- bestuurders van een mobilhome in de privésfeer
- personen die een verhuis doen in de privésfeer
- niet-professionele bestuurders bij het vervoer van een jeugdbeweging
- bestuurders die hun eigen paarden vervoeren
- bestuurders in het kader van vrijwilligerswerk zonder dienstverband
- Daaronder worden niet begrepen:
- de bestuurders van voertuigen in een professioneel kader, zoals bijvoorbeeld personen die voor een gemeentelijke administratie of een vzw werken. Op deze personen kan evenwel een andere vrijstelling van toepassing zijn
- voertuigen of combinaties van voertuigen die worden gebruikt voor het vervoer van materiaal, apparatuur of machines die de bestuurder voor zijn werk nodig heeft en op voorwaarde dat dit vervoer niet de voornaamste activiteit van de bestuurder is.
- Dit omvat ook:
- gemeentearbeiders (op werven, installatie van materieel)
- werfarbeiders
- bestuurders van werktuigen op een werf
- foorkramers
- marktkramers
- tuiniers
- dakwerkers
- bestuurders van "medische bussen"
- tuinders
- bestuurders van veegmachines en zoutstrooiers
- bestuurders van mediatheek- en bibliotheekbussen
- traiteurs die deelnemen aan de organisatie van een evenement
- drankhandelaars die deelnemen aan de organisatie van een evenement
- installateurs van meubels, keukens, enz.
- bestuurders van betonpompen
- bestuurders van schokabsorberende voertuigen gebruikt in het kader van werkzaamheden
- sanitair verantwoordelijken voor paarden
- Daaronder worden niet begrepen:
- bestuurders van vuilniswagens, waarbij collega’s het afval ophalen
- bestuurders die materiaal, apparatuur of machines vervoeren voor collega’s die werken op een werf, terwijl zij er zelf niet werken
- Dit omvat ook:
- Deze categorie omvat ook:
Hoe kan je de code 95 behalen?
Door te slagen voor het initieel basiskwalificatie-examen welke bestaat uit een theoretische proef met drie onderdelen en een praktische proef met twee onderdelen.
Dit kan afgelegd worden gecombineerd met het theoretisch en praktisch rijexamen voor de categorie C en categorie D, of apart indien u reeds het desbetreffende rijbewijs heeft behaald.
Op de pagina voor het desbetreffende rijbewijs vindt u meer info over het basiskwalificatie-examen.
Uitzonderingen:
- Houders van een rijbewijs, geldig voor een categorie van groep C afgeleverd vóór 10 september 2009, zijn vrijgesteld van de vakbekwaamheid voor een periode van 7 jaar.
Voor 9 september 2016 moesten deze personen wel voldoen aan de vakbekwaamheid, maar enkel door het volgen van de nascholing en dus door het bekomen van 35 kredietpunten.
- Houders van een rijbewijs, geldig voor een categorie van groep D afgeleverd vóór 10 september 2008, zijn vrijgesteld van de vakbekwaamheid voor een periode van 7 jaar.
Voor 9 september 2015 moesten deze personen wel voldoen aan de vakbekwaamheid, maar enkel door het volgen van de nascholing en dus door het bekomen van 35 kredietpunten.
Deze personen zijn nog steeds vrijgesteld van het initieel basiskwalificatie-examen maar dienen dus wel sedert 2016 om de 5 jaar de verplichte nascholing te volgen om hun code 95 te kunnen behouden.
Hoe kan je de code 95 verlengen?
Om het bewijs van basiskwalificatie te behouden, dient men om de 5 jaar een nascholingscursus te volgen van 35 uur onderverdeeld in 5 modules van telkens 7 uur. Per gevolgde module worden 7 kredietpunten toegekend. Een bestuurder die de vakbekwaamheid wil verlengen, moet 35 kredietpunten hebben. Deze behaalde kredietpunten zijn 5 jaar geldig.
De gekozen combinatie van modules die worden gevolgd moeten ook aan volgende voorwaarden voldoen:
- Minstens 1 module van elk thema (dus een module uit thema 1, een module uit thema 2 en een module uit thema 3)
- De gevolgde modules moeten samen minimum 3 uur praktijk bevatten
Het is belangrijk om van elke gevolgde module ook een attest te vragen voor in het geval u uw deelname dient te bewijzen.
U maakt een afspraak bij uw gemeente om de code 95 op uw rijbewijs te laten verlengen.
Aanvullende modules geldig voor code 95:
Volgende opleidingen kunnen in rekening worden genomen voor kredietpunten:
- het vervoer van gevaarlijke goederen (voor 7 of 14 kredietpunten afhankelijk van het type en na slagen voor het examen bij het ITLB)
- het vervoer van dieren (voor 7 kredietpunten)
- de omgang met personen met een handicap (voor 7 kredietpunten)
Dit zijn de erkende opleidingscentra in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest:
Lijst van erkende opleidingscentra.pdf(PDF) (144.81 KB)
Hoe verkrijg ik een kwalificatiekaart voor bestuurder?
Indien u in België werkt maar niet over een Belgisch rijbewijs beschikt, en uw land van herkomst de Belgische nascholing niet erkent, kunt u een kwalificatiekaart aanvragen. Hiervoor gelden dezelfde voorwaarden als voor het behalen of verlengen van de code 95. (35 uur nascholing met minstens 1 module per thema en minstens 3 uur praktijk).
U kunt een kwalificatiekaart bestuurder aanvragen als:
- De maatschappelijke zetel van uw werkgever in het Brusselse gewest is gevestigd.
- U niet voldoet aan de voorwaarden om een Belgisch rijbewijs te verkrijgen.
- Het land waar u woont de getuigschriften, die uitgereikt zijn door de opleidingscentra waar u nascholing hebt gevolgd, niet aanvaardt.
Voorlopig worden de kwalificatiekaarten voor professionele bestuurders nog uitgegeven door de FOD Mobiliteit en Vervoer. Wij verzoeken u vriendelijk om uw aanvraag aan hen te richten via deze link.
Als uw werkgever gevestigd is in het Vlaamse Gewest, dan moet de aanvraag ingediend worden bij de MOW, Departement Mobiliteit en Openbare Werken.
De kwalificatiekaart wordt opgestuurd naar het adres dat u opgeeft in het aanvraagformulier.
Wat is de code 121?
Personen die hun bewijs van vakbekwaamheid behalen vóór de leeftijd van 21 jaar, mogen slechts beperkt rondrijden op de openbare weg. Bestuurders van 18 tot 20 jaar mogen enkel geregeld personenvervoer verrichten voor een traject tot 50 km en alleen binnen het Koninkrijk België. Vanaf 20 jaar geldt nog enkel de beperking tot het Belgische grondgebied.
De code 121 moet bovendien worden toegevoegd in het vak “Beperkende vermeldingen” op het rijbewijs van de houders van een bewijs van vakbekwaamheid jonger dan 21 jaar.